’n Daaglikse besluit

Suksesvolle skedulering

Van der Westhuizen sê dat produsente geneig is om water te gee sodra hulle dink dat hulle bome onder stres is. “As daar voldoende grondvog is, maar nie genoeg wortels om dit op te neem nie, dan gaan meer besproeiing net die plant nog verder stres.”
Wanneer hy gevra word of hy dink produsente oorbesproei, lag Reynolds. “Kom ons sê hulle besproei veilig.” Hy het darem een waterbesparende verandering tydens sy 20-jaar loopbaan gesien: die skuif na ’n kleiner benatte area. Voloppervlakbesproeiing is besig om vir kort-radius mikrospuite opsy te skuif, en daar is ’n herlewing in drupbesproeiing.
“In jong boorde kan tot 50% van die water wat gegee word, vanaf die grondoppervlakte verdamp,” sê hy. “Hoe kleiner die benatte area, hoe minder is daardie verdamping.”
Alhoewel druppers en mikrospuite beide ’n klein area kan benat, verg hulle verskillende benaderings tot skedulering, verduidelik Van der Westhuizen. As alles andersins dieselfde is, sal langer besproeiing met mikrospuite dieper benat, terwyl langer besproeiing met druppers dieper en wyer sal benat.
Stadiger waterlewering met druppers
kan infiltrasie verbeter en afloop verminder. Toepaslike grondvog deur die hele profiel be-vorder wortelontwikkeling. “’n Groot, diep wortelstelsel is jou beste versekering teen beurtkrag en hittegolwe,” sê Van
der Westhuizen.
Lae-vloei drupbesproeiing – lewering onder 1 liter per uur – bied moontlike voordele bo konvensionele drup as dit op die korrekte gronde gebruik word. Van der Westhuizen en Reynolds noem byvoorbeeld dat lae-vloei drupbesproeiing minder pulse as standaard drup behels, en die pype dus minder dikwels onder swaartekrag dreineer. Pype wat dikwels leegloop kan sekere areas in die boord oorbenat.

Druppers teenoor mikrospuite

“Ek dink die grootste fout wat mense maak is om drupbesproeiing in ’n nuwe blok te installeer wanneer daardie blok bestaande hooflyne met ander blokke op mikrospuitbesproeiing deel,” sê Reynolds. “Dis moeilikheid soek om drup en mikrospuite op dieselfde hooflyne te hê.”
Een rede hiervoor is die verskille in ske-dulering, maar ’n ander rede is fertigasie. Met mikrospuitbesproeiing word korrelkuns-mis op die grondoppervlakte toegedien en deur reën of besproeiing ingewas. Met drupbesproeiing word opgeloste kunsmis in die besproeiingswater toegedien.
Reynolds wys daarop dat fertigasie met mikrospuite moontlik is, maar die volume water wat toegedien word verskil van drup, so die kunsmiskonsentrasies verskil ook.
Fertigasie het sekere beperkinge. Dit laat onder andere nie sonebestuur toe nie. As produsente gelokaliseerde probleme in ’n boord wil aanspreek, is hulle steeds op oppervlaktoediening aangewese. Volgens Van der Westhuizen het fertigasie egter die voordeel van geen dieselverbruik en grondkompaksie as gevolg van voertuie in die werksry nie.
Gedurende nat tye, veral in die lente, sal produsente korrelkunsmis moet gebruik indien hulle hul bome wil voed. “Jy wil nie besproei om kos te gee nie,” sê Reynolds. “Jy wil besproei wanneer die boom water nodig het.”
Wanneer dit by beurtkrag kom, kan daar ’n saak vir óf drupbesproeiing óf mikrospuitbesproeiing gemaak word. “Die voordeel van drup is dat jy meer hektare op ’n slag kan besproei,” sê Reynolds. “As jy beperkte kapasiteit het om water te pomp sal jy meer met drup kan doen, want dis meer effektief. Maar die kleiner benatte area van drup kan ook jou risiko verhoog.”
Hy raai produsente aan om hulle stelsels te ontwerp sodat hulle slegs 12 – 14 ure per dag hoef te besproei, wat ’n buffer vir beurtkrag of ander probleme laat.

Terug na basiese beginsels

Beide Reynolds en Van der Westhuizen reken dat vordering in tegnologie en outomasie produsente se lewens makliker gemaak het. Maar hulle het veel meer te sê oor die basiese beginsels wat hulle voel meer aandag benodig.
Van der Westhuizen se raad aan produsente is dat hulle meer gate moet grawe. “Daar is ’n goeie begrip van besproeiing in die Wes-Kaap, maar mense maak dinge soms te ingewikkeld. Hulle moet ophou om gesprekke om ’n tafel te hê – grawe meer gate en kyk na die wortelverspreiding en waterinhoud deur die profiel.”
Sy dink ook daar moet meer klem gelê word op grondeienskappe en hoe water deur die grond beweeg. Dit is nie voldoende om besproeiingstelsels te ontwerp wat slegs evapotranspirasie en gewasfaktore in ag neem en dan mik om ’n sekere volume water te lewer nie.
Reynolds sou graag wou hê dat produsen-te hulle watergebruik kwantifiseer. “Dit frus-treer my wanneer ek kliënte besoek en hulle my vertel dat hulle ses of agt ure per week besproei. Hulle moet weet hoeveel millimeter of kubieke meter per hektaar hulle besproei.”
Hy gee toe dat waterproduktiwiteit verbeter het, maar dink dis hoofsaaklik as gevolg van hortologiese vooruitgang, onder andere hoë-digtheid aanplantings op dwerg-
ende onderstamme. Nietemin glo hy dat produsente meer bewus is van effektiwiteit en wil weet hoeveel liter water dit neem om elke kilogram vrugte te produseer.
“Elke seisoen is produsente onder meer druk om top-kwaliteit vrugte te lewer,” sê Van der Westhuizen. “So ek dink daar is baie meer fokus op sonebestuur, want produsen-te moet elke boom laat presteer.”